Pod nazwą zapalenie żołędzi (łac. balanitis) kryje się kilka znaczeń, ponieważ choroba ta występuje w paru odmianach.  Oznacza ona na ostry stanie zapalnym żołędzi, czemu niekiedy towarzyszy również zapalenie napletka. Chorują na nią wyłącznie mężczyźni, którzy nie są obrzezani.

Przyczyn zapalenia żołędzi może być wiele. Często jest to niedostateczna higiena krocza, czasami wynik zarażenia rzeżączką, kiłą lub opryszczką narządów płciowych, może to być również skutek uboczny zażywania niektórych leków. Na zapalenie żołędzi i napletka bardziej narażeni są ci mężczyźni, którzy często zmieniają partnerki i współżyją bez prezerwatywy. Stan zapalny może też wywołać kontakt z drażniącymi substancjami chemicznymi (np. wchodzącymi w skład odzieży lub kosmetyków), a także podrażnienia spowodowane np. noszenie zbyt obcisłej, przylegającej do ciała bielizny. Czasami na zapalenie żołędzi cierpią mężczyźni chorujący na cukrzycę, ponieważ wysokie stężenie glukozy we krwi powoduje wzmożone namnażanie bakterii. Schorzenie to niekiedy towarzyszy stulejce.

Stan zapalny żołędzi powoduje jej zaczerwienienie, obrzęk, pieczenie i ból. Pojawia się na niej białawe, suche nawarstwienie oraz ropne zmiany skórne. Na żołędzi i napletku mogą wystąpić ubytki tkanki otoczone białawą obwódką i pęcherzyki, które po lekkim naciśnięciu powodują ból. Jeżeli ubytki tkanki są wrzodziejące, wówczas można przypuszczać, że powodem schorzenia jest choroba weneryczna. Objawy takie, jak zaczerwienienie, pieczenie i ból, nie występują jednak w przypadku odmiany zapalenia żołędzi, jaką jest jej marskość. Wówczas powierzchnia napletka i żołędzi jest pomarszczona, w efekcie czego mężczyzna może mieć trudności z odciąganiem napletka. Marskość występuje często wraz ze zwężenie ujścia cewki moczowej, co wywołuje pieczenie, ból i krwawienie podczas oddawania moczu.

Zapalenie żołędzi wymaga leczenia, ponieważ nieleczony stan zapalny sprzyja wytwarzaniu komórek nowotworowych. Niekiedy wystarczy odpowiednia higiena, tzn. przemywanie żołędzi i napletka odpowiednimi płynami przeciwbakteryjnymi i dezynfekującymi, maściami lub tabletkami z antybiotykiem. Jeżeli stan zapalny ma charakter wtórny, należy usunąć jego przyczynę. Jeśli zapalenie jest spowodowane chorobami wenerycznymi, leczeniu powinna poddać się także partnerka chorego. W niektórych przypadkach konieczne jest wykonanie zabiegu chirurgicznego, polegającego na obrzezaniu lub nacięciu napletka. Jeśli pacjent cierpi jednocześnie na zwężenie ujścia cewki moczowej, wykonuje się jej chirurgiczne rozszerzenie.